Sonneheerdt

Paviljoen Sonneheerdt is een architectonisch pronkstuk op het terrein van het Psychiatrisch Ziekenhuis Wolfheze. In 1926 is het gebouwd als Vooropleidingssschool voor Verpleegsters van de Stichting Wolfheze. Het is nu het personeelscentrum van het ziekenhuis met het personeelsrestaurant.

Op 6 mei 1926 wordt op de Stichting Wolfheze een vóóropleiding voor verpleegsters geopend in het tegenover het Hoofdgebouw verrezen Paviljoen Sonneheerdt. Dit mooie en voor het doel heel doelmatige en praktisch ingerichte gebouw is gebouwd onder architectuur van E.J. Rothuizen en een der mooiste gebouwen van het ziekenhuis. Het gebouw staat daarom ook terecht op de gemeentelijke monumentenlijst.

Architect Evert Jan Rothuizen (Heelsum 1888 – Arnhem 1979) is de latere oprichter en directeur van de Koninklijke PBNA. In 1939 verandert hij zijn naam in Rotshuizen, beter passend bij een bekend architect.

Amsterdamse School

Tegelijk met paviljoen Sonneheerdt krijgt het ziekenhuis een mooie nieuwe hoofdingang (door het bestuur graag ‘Inrijpoort’ genoemd) in de stijl van de Amsterdamse School, waar ook Sonneheerdt erg veel elementen van heeft. Het verhaal gaat dat het ontwerp van de hoofdingang een gratis extraatje van de architect is geweest. Architect Rot(s)huizen volgt de verschillende architectuurstromingen van zijn tijd met grote belangstelling, zonder zelf een uitgesproken keuze te maken. In de jaren ’20 ontwerpt hij vooral kerken, scholen, villa’s en landhuizen in de trant van de Amsterdamse en de Haagse School. Later wordt hij beïnvloed door de Delftse School, maar ook door de nieuwe zakelijkheid.

Interieur van Sonneheerdt

Het gebouw heeft een ziekenzaal bevat voor acht patiënten, met badkamer, garderobe, een waaksterskamertje; een afdeling voor de verpleging van zieke zusters, bij beide afdelingen is een groote waranda op het Zuiden, met een gedeelte, dat aan drie kanten is afgesloten. Beneden heeft het gebouw verder een eetzaal voor de zusters, een theekeuken en een vertrek dat de Röntgeninstallatie en de Hoogtezon bevat. Op de verdieping zijn de slaapkamertjes van de zusters, 11 in aantal, benevens de zit- en slaapkamer van de hoofdzuster.

Bij het huidige gebruik als Personeelscentrum en Personeelsrestaurant is deze indeling er niet meer. Hiervoor is er bovendien een groot, modern gebouw achter Sonneheerdt gebouwd, dat door een glazen gang is verbonden met het oude gedeelte. Het is er gelukkig wel zó achter geplaatst dat het niet zichtbaar is aan de voorzijde van Sonneheerdt en dus het aanzicht van het fraaie oude gebouw niet bederft.

Sonneheerdt met l.l. verpleegsters

De leerling-verpleegsters pauzeren buiten onder de linker veranda van Sonneheerdt. De voorgevel ligt pal op het zuiden en dat maakt het daar aangenaam vertoeven. Op deze ansichtkaart uit 1974 is dat mooi vastgelegd.

Toegangspoort ziekenhuis uit 1926

De nieuwe hoofdingang van het ziekenhuis die gelijk met paviljoen Sonneheerdt is gebouwd. Deze is duidelijk meer expliciet in de stijl van de Amsterdamse School dan Sonneheerdt.

Nauwelijks oorlogsschade

Het bombardement op Wolfheze van 17 september 1944 heeft erg veel slachtoffers geeist en veel schade aan de gebouwen op het ziekenhuisterrein en in het dorp aangericht. Paviljoen Sonneheerdt is hier zonder schade doorgekomen. In de week na bombardement, luchtlandingen en de strijd om de brug bij Arnhem vinden echter constant beschietingen plaats op het dorp en omgeving, zowel door de Geallieerden als door de Duitsers, die ook weer de nodige schade aanrichten. Hierbij loopt Sonneheerdt lichte schade op aan het dak (zie foto-carrousel), doch wanneer is niet bekend. Dit moet zijn na 26 september volgens Cor Janse in zijn boek Blik Omhoog – Band II. Wél is bekend dat op zondag 24 september 1944 links voor het gebouw een granaat of raket is inslagen.

Procedure in 1926, voorgeschreven door Geneesheer-Directeur I. Ronda

Gedurende hun proeftijd, die als regel twee maanden zal zijn, worden allerlei huishoudelijke werkzaamheden en verschillende eenvoudige handgrepen, alsmede de eerste beginselen van de verpleging van krankzinnigen en zieken den leerlingen onderwezen, waarna zij, na een door de Geneesheer-Directeur ingesteld onderzoek naar de gemaakte vorderingen en kennis, naar de voor hen meest geschikte paviljoenen worden overgeplaatst.

Aan het hoofd van dit paviljoen staat zuster C. Visser, die den 1ste Mei j.l. 25 dienstjaren bij de Vereeniging tot Christelijke;. Verzorging van Krankzinnigen had.

I. RONDA

Deel artikel

Reageer Reactie annuleren

Eén van de mooiste en meest veelzijdige Dorpen van Nederland. Aan de rand van een van de grootste aaneengesloten natuurgebieden in West-Europa. De Veluwe.