Museum Veluwezoom

In het mooie en imposante Kasteel Doorwerth is ook Museum Veluwezoom gevestigd, dat hier drie zalen tot zijn beschikking heeft. Daar richt het regelmatig wisselende tentoonstellingen in over Schilders van de Veluwezoom, die hier in de tweede helft 19e en eerste helft 20e eeuw hebben geschilderd. Ook hedendaagse kunstenaars komen met enige regelmaat aan bod.

Sinds 1986 heeft Museum Veluwezoom haar domicilie in het dan net gerestaureerde Kasteel Doorwerth, eerst als Werkgroep Museum Veluwezoom binnen de Stichting voor Heemkunde in de Gemeente Renkum en vanaf 1994 als zelfstandige Stichting Museum Veluwezoom in de gemeente Renkum. In het kasteel worden permanent drie tentoonstellingszalen en een depotruimte gehuurd. De museumzalen laten de schilderijen van de Schilders van de Veluwezoom verrassend goed tot hun recht komen. Doorwerth is een stoer, middeleeuws kasteel waar je goed kunt beleven hoe er vroeger werd geleefd. Op de stuwwal achter het kasteel ligt een afwisselend heuvellandschap.

Verzamelgebied

Het verzamelgebied van Museum Veluwezoom bestrijkt drie perioden: De eerste periode van 1840-1870 met onder andere Johannes Warnardus Bilders, zijn zoon Gerard Bilders, Frederik Hendrik Hendriks, Anton Mauve, Willem Roelofs en de gebroeders Maris. Dit is de periode van de bekende Kunstenaarskolonie Oosterbeek/Wolfheze. Het werk van deze schilders heeft een sterk romantisch-realistische inslag, waarbij waarheidsgetrouwheid hoog in het vaandel staat, maar dan wel gekoppeld aan een persoonlijke visie. Rond 1875 vormen een aantal van deze schilders de kern van de al snel bekende Haagse School.

De tweede periode van 1902-1935 is met de schilders van de Renkum-Heelsumse kunstvereniging ‘Pictura Veluvensis’ (Veluwsche Schilderkunst) met als leden onder andere Théophile de Bock, Xeno Münninghoff, Barend Ferwerda, Hendrikus Alexander van Ingen en Charles Dankmeijer. Zij schilderen voornamelijk impressionistisch.

Tenslotte als derde, de naoorlogse periode met de kunstschilder Herman Romijn en de groep Oosterbeekse Beeldende Kunstenaars, in 1955 opgevolgd door de Kunstenaarsvereniging Rhijn-Ouwe. Samen bestrijken deze twee groepen de periode 1949-1961. Dit zijn bepaald niet allemaal schilders, de variëteit aan kunstenaars in deze laatste periode is groot.

Tentoonstellingen

Het museum beschikt over drie tentoonstellingszalen, die de sfeer van weleer uitstralen met dikke houten plafondbalken, eikenhouten vloer, grof gestucte muren en kleine raampartijen. Door deze ramen krijg je een mooi beeld van de indruk- wekkende omgeving met de stuwwallen en de uiterwaarden wat de sfeer in de tentoonstellingsruimten verhoogt. Als in 1841 de twee heel verschillende schilders Frederik Hendrik Hendriks en Johannes Warnardus Bilders naar het nog kleine Oosterbeek komen, raken ook zij uiteraard onder de indruk van het machtige kasteel. Zij en hun schildervrienden leggen het echter weinig vast op hun doeken. Met hun kwasten bezingen zij voornamelijk de weidse uitzichten, de bossen met hun beken en de glooiende heidevelden. Het zijn de schilders uit de tweede periode (1902-1935) die regelmatig het kasteel op hun doeken, panelen of papier vastleggen. Museum Veluwezoom heeft daar veel mooie voorbeelden van.

Museum Veluwezoom heeft sinds 1994 reeds zo'n 65 verschillende tentoonstellingen in Kasteel Doorwerth georganiseerd en daarmee duizenden bezoekers getrokken.
Het museum wordt volledig gerund door vrijwilligers en ook de surveillanten in de zaal zijn vrijwilligers.
Naast het bestuur van de stichting is er een depotcommissie en voor elke tentoonstelling wordt er een tentoonstellingscommissie samengesteld
In het eveneens in Kasteel Doorwerth aanwezige depot bevinden zich zo'n 1000 werken op paneel, doek of papier.
De aparte Stichting Vrienden van Museum Veluwezoom met haar donateurs ondersteunt Museum Veluwezoom financieel met haar aankopen en organiseert voor de donateurs interessante excursies, lezingen e.d.

Boek 'de schilders van de Veluwezoom'

In de reeks ‘Kunstenaarskolonies in Nederland’ van de Uitgeverij WBOOKS – Zwolle is in 2019 ook een boek over deze groep schilders verschenen. (€ 24,95 – 240 blz.) Auteurs zijn Jeroen Kapelle (RKD), Dick van Veelen en Ulbe Anema. De reeks bestaat reeds uit 23 boekwerken!

De Wodanseiken van J.W. Bilders

In het Teylers Museum in Haarlem hangt dit fraaie werk van Johannes Warnardus Bilders (1811-1890) van de Wodanseiken in Wolfheze. Het is een olieverf op paneel van 54 x 74 cm. Het is de schilder J.W. Bilders geweest die deze oude eiken de naam Wodanseiken heeft gegeven.

Uitvinding verftube in Engeland

In 1841/1842 vindt in Engeland de uitvinding plaats van de knijpbare vertind loden verftube door John Rand. Volgens de impressionist Renoir zou er geen Impressionisme bestaan hebben zonder de uitvinding van de verftube. De tubes werden meegenomen in de schilderskist en een stuk linnen werd vaak aan de binnenkant van de deksel van de schilderskist met punaises vastgezet. De verftubes met houdbare kant en klare verf komen rond 1850 beschikbaar. Ook het gebruik van lichte veldezels vergemakkelijkt het buiten schilderen.

Ontstaan kunstenaarskolonies

In de tweede helft van de negentiende eeuw ontstaan overal in Europa, in allerlei uithoeken, kunstenaars-kolonies. Het gaat om kleine gemeenschappen van kunstenaars die zich in een zelfgekozen isolement ver van de beschaving en de officiële kunstwereld terugtrekken om inspiratie op te doen. In het bos van Fontainebleau is bijvoorbeeld vanaf circa 1840 Barbizon zo’n kolonie, waar schilders van het landschap en het boerenleven, zoals Théodore Rousseau, Jean-Francois Millet en Victor Dupré, temidden van geestverwanten wonen en werken. Deze kunstenaars zijn op zoek naar ongerepte natuur, onbedorven leven en onbekende oorden, en proberen daar in hun werk een min of meer realistisch beeld van te geven. Om die door hen ontdekte – en voor de kunstliefhebbers in de stad meestal onbekende – werelden zo goed mogelijk te kunnen doorgronden, gaan ze vaak voor langere of kortere tijd wonen te midden van de boeren, de vissers, kortom de arme plattelandsbewoners die ze vereeuwigen.

Deel artikel

Reageer Reactie annuleren

Eén van de mooiste en meest veelzijdige Dorpen van Nederland. Aan de rand van een van de grootste aaneengesloten natuurgebieden in West-Europa. De Veluwe.