Van Beeck Calcoenschool

Aan de Parallelweg 124 in Wolfheze staat de oude Van Beeck Calkoen-school en de daarbij behorende woning van de hoofdonderwijzer (nr. 122). Beiden zijn in 1915 gebouwd na een korte maar heftige schoolstrijd. De architect van beide gebouwen is Evert Jan Rothuizen (1888 – 1979) de latere oprichter en directeur van de Koninklijke PBNA. Tot 1955 heeft deze Christelijke School hier dienst gedaan toen de nieuwe school aan de Balijeweg gereed was.

Na de komst van de Stichting (het Psychiatrisch Ziekenhuis) in het begin van de vorige eeuw groeit het dorp Wolfheze snel en daarmee ook het kindertal. Hierdoor wordt de bouw van een Lagere School noodzakelijk, maar… moet dat een Openbare of Christelijke School worden? De bouw van een Christelijke School krijgt in 1911 van het bestuur van de Stichting nog weinig steun, doch in 1914 is dat heel anders. In dat jaar vindt er namelijk een korte doch hevige strijd plaats tussen de voorstanders van een Openbare School en die van een Christelijke School. De voorstanders van een Openbare School hebben over het algemeen een werkrelatie met het Blindentehuis of de Modelboerderij Johanna-Hoeve. De voorstanders van een Christelijke School werken bij de Stichting en staan sterk onder invloed daarvan.

Gift van bestuursvoorzitter Van Beeck Calkoen en familie

Om het pleit voor een Christelijke School te beslechten wordt op 14 december 1914 in Hotel van Dijk in Wolfheze een vergadering belegd om ‘te komen tot de oprichting eener Christelijke School te Wolfhezen’. Die avond wordt meteen ook de ‘Vereniging voor Gereformeerd Schoolonderwijs’ opgericht. Allerlei pogingen om grond te kopen voor de bouw voor de school mislukken, of de grond is te duur, of de grond wordt geweigerd. Als de Stichting op de noord-west hoek van het stichtingsterrein op dat kritieke moment grond in erfpacht ter beschikking stelt, geld renteloos of tegen 3 en 4 % leent en bovendien de voorzitter van het Stichtingsbestuur Van Beeck Calkoen en zijn familie een heel grote gift doen voor de bouw is het duidelijk: er komt een School met de Bijbel!

Van school tot kunstenaarswoning/atelier

Na 1 juni 1955 (de opening van een nieuw schoolgebouw aan de Balijeweg) wordt de van Beeck Calkoen-school door het Psychiatrisch Ziekenhuis gebruikt voor verschillende doeleinden zoals bezigheidstherapieruimte voor patiënten, opleidingsschool voor verpleegkundigen e.d. tot het in het najaar van 1986 wordt afgestoten en verkocht aan een kunstenaarsechtpaar, waarmee dus een einde komt aan de geschiedenis van dit gebouw als school. Het kunstenaarsechtpaar verbouwt de school inwendig tot woning met atelier.

Klassefoto uit 1927

De hoofdmeester S. Wierenga staat hier met zijn klas van 34 leerlingen (waaronder zijn zoon) bij de voordeur van zijn mooie woning die naast de school is gelegen. Wieringa zal ruim 30 jaar hoofdmeester zijn (1922-1953). In dat jaar wordt er ook een derde lokaal bijgebouwd.

De nadagen als lagere school in 1953

Dit is misschien wel de laatste foto van het gebouw als hij nog als school in gebruik is. Het hek rond het kleine schoolplein is al wat in verval. Op 1 juni 1955 zal de nieuwe school aan de Balijeweg worden geopend met weer een bijzondere naam: Mr. J.J. Hangelbroekschool.

Drie woonhuizen uit 1907

Aan de westelijke kant van de school staan drie, al in 1907 (!) gebouwde, vrijstaande huizen (nrs. 126, 128 en 130). Hier wonen in het begin allemaal gezinnen waarvan de man wegwerker bij de Nederlandsche Spoorwegen is. Tot 2024 had nr. 128 nog de nog oorspronkelijke voorgevel met daarop bij de nok heel mooi het jaartal 1907 op de gevel.

Twee onder een kap woning uit 1918

Naast de woning van de hoofdonderwijzer (oostelijk van de school), staat een twee onder een kap woning (nrs. 188 en 120). Deze woningen zijn uit 1918 en gebouwd voor medewerkers van de Stichting. Aan de stijl te zien is de architect hiervan ongetwijfeld ook Evert Jan Rothuizen geweest, die de school en de woning van de hoofdonderwijzer heeft ontworpen. De bewoners van nu hebben geen relatie met de Stichting.

Gemeentelijke Monumenten

Zowel de school (een zogenaamde gangschool met gepleisterde gevelgedeeltes) als het daarbij behorende woonhuis van de hoofdmeester zijn gemeentelijk monument en maken deel uit van de 9 gemeentelijke monumenten die Wolfheze rijk is.

Deel artikel

Reageer Reactie annuleren

Eén van de mooiste en meest veelzijdige Dorpen van Nederland. Aan de rand van een van de grootste aaneengesloten natuurgebieden in West-Europa. De Veluwe.